Çfarë janë SST-të?

Sëmundjet seksualisht të transmetueshme janë sëmundje të cilat transmetohen nga njëri partner tek tjetri gjatë aktit seksual oral, anal dhe vaginal, në rastet kur njëri nga partnerët është i prekur nga këto sëmundje.

SST-të janë shumë të përhapura dhe pjesa më e madhe e njerëzve nuk shfaqin simptoma. Nëse nuk trajtohen SST-të mund të shkaktojnë shumë probleme për shëndetin.

Lajmi i mirë është që SST-të dalin në analizë dhe trajtimi i tyre kur kapen në kohë është shumë i lehtë.

SST-të shkaktohen nga baktere, viruse dhe parazitë specifikë, të cilët kalojnë nga një person te tjetri nëpërmjet gjakut, spermës dhe lëngjeve të tjera të trupit.

Pak histori për SST-të

SST-të janë sëmundje shumë të hershme. Mungesa e njohurive dhe informacionit në lidhje me to është bërë shkak për përhapjen e madhe të infeksioneve në shekujt e mëparshëm. Për shumë kohë, medikamentet mungonin dhe trajtimi linte për të dëshiruar.

Sifilizi dhe Gonorrhea ishin dy SST-të më të përhapura dhe më të zakonshme në mesjetë. Si fillim për trajtimin e tyre u përdor mërkuri, arseniku dhe squfuri. Për shkak të efekteve anësore të shumta dhe vdekjeve të shkaktuara nga helmimi me mërkur, këto substanca nuk përdoren më në ditët e sotme.

Trajtimi i parë efektiv për sifilizin ishte salvarsani. Salvarsani ishte një pluhur i paqëndrueshëm, prandaj tretja bëhej përpara se të injektohej te pacienti. Në praktikë u vu re se salvarsani kishtë shumë efekte anësore dhe u konsiderua si një substancë toksike. Pas zbulimit të penicilinës dhe antibiotikëve të tjerë nuk u përdor më.

Cilat janë disa nga SST-të më të përhapura?

1. Vaginoza bakteriale (VB)

VB është një çrregullim vaginal që vjen si pasojë e zëvëndësimit të Laktobacileve që prodhojnë peroksid hidrogjen dhe acid laktik me baktere anaerobe si G. vaginalis, speciet Prevotella, speciet Mobiluncus, A.vaginae dhe një sërë bakteresh të tjera. Në disa raste VB është asimptomatike. VB shfaqet te njerëzit që kanë më shumë se 1 partner seksual ose tek personat që nuk përdorin kondomë gjatë aktit seksual.

Trajtimi rekomandohet vetëm për femrat të cilat kanë simptoma. Qëllimi është të pakësohen shenjat dhe të qetësohet irritimi që mund të kenë.

Nëse një femër shtatzënë diagnostikohet me VB, trajtimi është shumë i rëndësishëm. Nëse ajo nuk mjekohet si duhet fëmija mund të lindë parakohe ose nënpeshë.

2. Klamidia

Klamidia është SST-ja më e zakonshme në SHBA. Klamidia është shumë e lehtë për t’u trajtuar por nëse lihet e patrajtuar mund të çojë në infertilitet. Trajtimi i personave me Klamidia parandalon komplikacionet dhe problemet në sistemin riprodhues. Gjithashtu shmang vazhdimin e transmetimit të infeksionit nga një individ te një tjetër gjatë aktit seksual.

Nëse njëri nga partnerët ka Klamidia, duhet të trajtohet njëkohësisht dhe partneri/partnerët e tjerë. Trajtimi i femrave të diagnostikuara me Klamidia gjatë shtatzënisë parandalon kalimin e këtij bakteri tek neonati dhe infektimin e tij.

3. Gonorrhea

Gonorrhea është një SST që mund të trajtohet me medikamente specifike, por nëse lihet e patrajtuar mund të shkaktojë shumë probleme shëndetësore. Gonorrhea është një sëmundje seksualisht e transmetueshme që prek organet gjenitale, fytin dhe anusin. Zakonisht për trajtimin e Gonorrheas rekomandohen antibiotikë si ceftriaksoni intramuskular. Rezistenca ndaj antibiotikëve e ka bërë më të vështirë trajtimin e Gonorrheas në ditët e sotme. Në disa raste mund të duhet më shumë se një antibiotik (terapi e kombinuar) për trajtimin e saj.

4. Sifilizi

Sifilizi është një SST shumë problematike nëse lihet e patrajtuar. Nëse jeni shtatzënë, nëse keni HIV dhe nëse keni partnerë seksualë që janë diagnostikuar pozitivë me Sifiliz duhet të testoheni rregullisht.

Sifilizi shfaqet më shumë tek meshkujt të cilët kryejnë marrëdhënie seksuale me meshkuj të tjerë. Në fazat fillestare sifilizi trajtohet me lehtësi.

Nëse jeni një grua shtatzënë, kryeni rregullisht teste për të parë nëse jeni e prekur ose jo nga sifilizi, pasi mund të shkaktojë probleme serioze te fetusi.

5. Herpesi gjenital

Ju mund të prekeni nga herpesi në organet gjenitale kur partneri/partnerja juaj është i/e infektuar dhe pse mund të mos ketë shenja. Nuk ka një kurë për trajtimin e herpesit por ka medikamente të cilat pakësojnë dhe lehtësojnë simptomat.

6. Trikomonasi

Trikomonasi është një SST që mund ta kenë si meshkujt ashtu dhe femrat. Pjesa më e madhe e njerëzve që kanë Trikomonas nuk e dinë, pasi janë asimptomatikë. Nëse keni Trikomonas shmangni marrëdhëniet seksuale të pambrojtura për të reduktuar transmetimin.

7. HPV (Human Papilloma Virus)

HPV është një ndër sëmundjet seksualisht të transmetueshme, më të shpeshta. Kjo nënkupton që transmetohet nga njëri partner te tjetri gjatë aktit seksual, në rastet kur njëri nga partnerët është i prekur nga virusi.

Ka disa lloje të HPV-së. HPV transmetohet zakonisht gjatë seksit anal dhe/ose vaginal. Një person me HPV mund t’ia transmetojë sëmundjen partnerit  edhe nëse nuk ka simptoma. Në pjesën më të madhe të rasteve (9 nga 10), HPV-ja largohet vetë pa shkaktuar probleme në shëndet. Por, në rastet kur nuk largohet, mund të shkaktojë probleme si: lytha ose kancer.

Faktorë risku:

• Numri i partnerëve me të cilët kryeni marrëdhënie seksuale.
• Mosha.
• Sistem imunitar i dobët.
• Lëkurë e dëmtuar.
• Kontakt fizik.

Simptomat e SST-ve

Nëse ju vuani nga një SST me shumë mundësi do keni simptoma që tregojnë se ka diçka që nuk shkon me ju dhe trupin tuaj.

Nëse ju mendoni se keni një SST por nuk jeni të sigurt, shmangni marrëdhëniet seksuale deri në momentin që të testoheni dhe të dini diçka më shumë për shëndetin tuaj.

Përdorni gjithmonë kondomë gjatë aktit seksual.

Ndër simptomat më të shpeshta përmendim:

• dhimbje gjatë urinimit;
• rrjedhje të pazakonshme vaginale, anale ose nga penisi;
• skuqje dhe irritim;
• hemorragji të pazakontë vaginale;
• kruarje në organet gjenitale dhe/ose anus;
• plagë përreth organeve gjenitale dhe/ose anusit;
• lytha në organet gjenitale dhe/ose anus;
• lytha ne fyt ose gojë (shumë rrallë).

Testimi dhe parandalimi

Një shprehje thotë: “Më mirë të parandalosh se të kurosh.”

SST-të mund të parandalohen.

1. Përdorni kondomë sa herë kryeni marrëdhënie seksuale.

2. Kryeni analiza sa herë keni një partner/e të ri/e seksual. Partneri/ja duhet të testohet gjithashtu.

3. Vaksinohuni. Disa nga SST-të më të zakonshme mund të parandalohen nëpërmjet vaksinimit. Për Hepatitin A dhe B dhe për Herpes Papilloma Virus ekzistojnë vaksina.

Psh, Gardasil-9 është një vaksinë e përshtatshme për t’u aplikuar në meshkuj dhe femra nga 9-45 vjeç me qëllim që të parandalohet infektimi me HPV. Vaksnimi nuk nënkupton që duhet të shmangni dhe evitoni ekzaminimet apo vizitat që gjinekologu juaj këshillon, dhe aq më tepër vaksinimi nuk trajton dhe kuron infeksionin nëse e keni.

Vaksinimi në moshë të re është më shumë efektiv se vaksinimi në moshë të madhe. Nëse merrni vaksinën përpara se të infekstoheni ka shumë gjasa që të parandaloni kancerin cervikal.

4. Reduktoni numrin e partnerëve seksualë.

Ndoshta mund t’ju interesojnë edhe artikujt e mëposhtëm:

Arsyet përse kemi vonesë menstruacionesh

Aromaterapia