Diabeti është një sëmundje kronike, shumë e përhapur në popullatë. Është një sëmundje metabolike, gjatë së cilës niveli i sheqerit në gjak është më i lartë se normalisht.

Insulina është një hormon që prodhohet në qelizat e pankreasit dhe është përgjegjëse për transportin e sheqerit në formën e glukozës, nga gjaku për në qeliza, ku ose depozitohet ose përdoret për energji.

Problemi fillon në momentin që organizmi nuk prodhon insulinë sa duhet, ose kur insulina nuk përdoret si duhet nga organizmi.

Llojet e diabetit

Ekzistojnë lloje të ndryshme të sëmundjes së diabetit, por më të përhapur janë:

Diabeti tip I

Rreth 10% e popullatës diabetike vuan nga ky lloj diabeti. Diabeti tip 1 është një sëmundje autoimune. Sistemi imunitar shkatërron qelizat e pankreasit, dhe si rrjedhojë nuk prodhohet më insulinë. Shkaku i kësaj sëmundjeje nuk njihet akoma. Mund të jetë gjenetike, mund të shkaktohet nga një virus ose një faktor tjetër akoma i panjohur.

Diabeti tip II

Diabeti tip 2 është forma më e përhapur e diabetit, që prek kryesisht moshën e mesme dhe të tretë. Shfaqet kur insulina prodhohet në pankreas, por organizmi nuk e përdor atë si duhet. Kjo ndodh për shkak të rezistencës ndaj insulinës, që nuk lejon qelizat të njohin insulinën dhe ta përdorin atë për të shndërruar glukozën në energji. Faktorët gjenetikë dhe stili i jetesës ndikojnë së tepërmi në ecurinë e pacientëve që vuajnë nga kjo sëmundje.

Diabeti gjatë shtatzënisë

Ky lloj diabeti diagnostikohet për herë të parë gjatë shtatzënisë. Në disa raste gjatë shtatzënisë, trupi bëhet më pak i ndjeshëm ndaj insulinës. Gratë shtatzëna kanë nivele më të larta të sheqerit në gjak dhe kjo mund të ndikojë shtatzëninë dhe shëndetin e fetusit. Zakonisht niveli i glukozës në gjak rikthehet në vlera normale menjëherë pas lindjes, porfemrat e prekura nga ky lloj diabeti kanë rrezik më të lartë për t’u prekur nga diabeti tip II në të ardhmen.

Çfarë është pre-diabeti?

Pre-diabeti është kufiri që ndan një person me nivel normal të sheqerit në gjak, nga një person që vuan nga diabeti.

Tek një person normal niveli i sheqerit në gjak varion nga 70 deri në 99 mg/dL. Kur niveli i sheqerit në gjak është mbi 100 por më pak se 125 mg/dL themi se personi është pre-diabetik.

Pre-diabeti është një situatë që nuk kërkon mjekim, por ndjekjen e një diete ushqimore të shëndetshme dhe kryerjen e aktivitetit rregullisht të rregullt fizik.

A mund të trajtohet diabeti?

Diabeti është një sëmundje tepër e studiuar dhe e njohur. Në varësi të llojit të diabetit ekziston dhe kura përkatëse.

Nëse një person vuan nga diabeti tip 1 është i nevojshëm përdorimi i insulinës. Insulina injektohet nënlëkurë dhe synon të normalizojë nivelin e sheqerit në gjak. Ka disa lloje të ndryshme insulinash:

1. insulina me veprim të gjatë;
2. insulina me veprim të shpejtë;
3. insulina me veprim mesatar;
4. insulina neutrale.

Një person mund të përdorë një ose disa lloje të ndryshme insulinash njëkohësisht në varësi të gjendjes së tij/saj. Lloji i insulinës, doza dhe shpeshtësia e administrimit përcaktohet nga mjeku përkatës.

Trajtimi për diabetin tip 2 është i ndryshëm nga ai i diabetit tip 1. Ekzistojnë klasa të ndryshme medikamentesh, që përdoren kryesisht në rrugë orale dhe që synojnë uljen e nivelit të sheqerit në gjak.

Bazuar në efikasitetin e medikamentit, në efektet e tij anësore dhe në gjendjen shëndetësore të pacientit mjeku zgjedh trajtimin e duhur. Në disa raste mund të përdoret dhe insulina.

Rëndësia e dietës ushqimore tek një person diabetik

Nëse një person është diagnostikuar me diabet, duhet të bëjë shumë kujdes me ushqimet që konsumon. Ruajtja e niveleve normale të sheqerit në gjak është shumë e rëndësishme, pasi shmang shfaqjen e sëmundjeve bashkë-shoqëruese si p.sh sëmundjet e zemrës.

Një person diabetik mund të ketë një jetë normale por duke bërë disa sakrifica.

Aktiviteti fizik ka një ndikim shumë pozitiv në uljen e nivelit të sheqerit në gjak.

Dieta ushqimore duhet të jetë e larmishme, e shëndetshme dhe e kontrolluar. Pra, një person diabetik duhet të konsumojë ushqime të shëndetshme në sasi të moderuara.

Më poshtë po listojmë disa nga ushqimet që një person diabetik mund të konsumojë.

• Perimet me gjethe të gjelbra – janë shumë të shëndetshme dhe përmbajnë pak kalori.  Janë burim i mineraleve dhe vitaminave (përfshirë dhe vitaminën C).
• Peshku – salmoni, sardelet, skumbrite janë burim i acideve yndyrore omega-3. Të gjithë i njohim përfitimet që ka omega-3 për organizmin në përgjithësi dhe zemrën në veçanti.
• Avocado është një frut që mund ta konsumoni midis dy vakteve ushqimore.
• Farat Chia janë të pasura me fibra dhe përmbajnë sasi të vogla sheqernash të tretshme. Ndihmojnë në rënien në peshë pasi pakësojnë ndjesinë e urisë.
• Bishtajat janë të pasura me vitaminat e grupit B dhe minerale. Janë një ushqim tepër i shëndetshëm dhe njëkohësisht i përshtatshëm për personat diabetikë, pasi kanë indeks të ulët kalorik.
• Brokoli është një ushqim shumë i shijshëm dhe i shëndetshëm. Sipas një studimi ngrënia e brokolit ul nivelet e sheqerit në gjak.
• Vaji i ullirit ka veti antioksiduese, ul nivelin e triglicerideve dhe përmirëson indeksin glicemik.

Si mund të kujdeseni për veten ose për një person të familjes që është diagnostikuar me diabet?

Kur një person diagnostikohet me diabet, gjëja e parë që mendon është nëse ky fakt  do të ndyshojë jetën e tij. A do arrijë të kryejë të njëjtat aktivitete si më parë? A mund të monitorojë vetë nivelet e sheqerit apo duhet të shkojë në spital? A do i sjellë diabeti sëmundje të tjera?

Gjëja e parë dhe më e rëndësishmja kur mëson se vuan nga një sëmundje është të menaxhosh situatën me qetësi. Nuk duhet të stresoheni pasi stresi ndikon negativisht në çdo patologji.

Përqëndrohuni tek problemi dhe mundohuni të gjeni zgjidhjen më të mirë për ju. Këshillohuni dhe bisedoni me mjekun tuaj për çdo paqartësi. Bisedoni dhe shprehini shqetësimet tuaja një familjari ose miku të ngushtë. Vetëm në këtë mënyrë do merrni të gjitha përgjigjet që dëshironi dhe do jeni më i qetë.

Diabeti është një sëmundje shumë e përhapur: një pjestar tjetër i familjes mund ta ketë, një komshi, një koleg ose një person që nuk e njihni fare. Ju nuk jeni i vetëm në luftën kundër kësaj sëmundjeje.

Pasi jeni diagnostikuar me diabet:

• merrni medikamentet që ka përshkruar mjeku rregullisht;
• kujdesuni që dieta juaj ushqimore te jetë e shëndetshme dhe e varfër me sheqerna;
• shmangni konsumimin e alkoolit;
• merruni me aktivitet të rregullt fizik;
• monitoroni vazhdimisht nivelet e sheqerit në gjak.

Monitorimi i nivelit të sheqerit në gjak mund të bëhet në çdo moment. E mira është që matja të bëhet esëll dhe 2 orë pas ngrënies së ushqimit.

Ndiqni hapat e mëposhtme për një matje sa më të saktë.

Ja disa nga suplementet që mund të përdoret, krahas dietës së shëndetshme ushqimore, për të ruajtur nivelet e glukozës në gjak:

Bibliografia:

https://www.wwbmd.com/diabetes/ss/slideshow-best-diabetes-diets

https://www.medicalnewstoday.com/articles/323627#outlook

https://www.healthline.com/nutrition/16-best-foods-for-diabetics#takeaway

https://dtc.ucsf.edu/types-of-diabetes/type2/treatment-of-type-2-diabetes/monitoring-diabetes/monitoring-your-blood/#whenmonitor

Ndoshta mund t’ju interesojnë edhe artikujt e mëposhtëm:

Kolesteroli i lartë në gjak dhe dieta ushqimore

Omega-3 acidet yndyrore kaq të dobishme për organizmin

Detox i plotë i trupit: Ja disa mënyra për të rinovuar trupin tuaj!