Termi “lëkurë e thatë” përdoret për të përshkruar një lloj lëkure, që prodhon më pak sebum se ajo normale. Si rezultat i mungesës së ujit dhe sebumit, lëkurës së thatë i mungojnë lipidet që i duhen për të mbajtur lagështinë dhe për të ndërtuar një shtresë mbrojtëse kundër ndikimeve të jashtme. Kjo çon në një funksion të dëmtuar të barrierave të lëkurës.

Lëkura e thatë është një gjendje e pakëndshme e karakterizuar nga ashpërsia, kruajtja dhe plasaritja, të cilat mund të ndodhin për një larmi arsyesh. Ky problem përgjithësisht është i lindur, por edhe nëse lëkura juaj ka tendencë të jetë e yndyrshme, herë pas here mund të keni premisa që në një periudhë të caktuar, të keni lëkurë të thatë.

Lëkura e thatë (Xerosis) ka shkallë të ndryshme të ashpërsisë dhe shfaqet në forma të ndryshme, që jo gjithmonë janë të dallueshme qartë. Ajo mund tëshfaqet në çdo pjesë të trupit tuaj, por zakonisht prek duart, krahët dhe këmbët. Dukshëm më shumë vuajnë nga lëkura e thatë femrat sesa meshkujt. Problemet që lidhen me lëkurën e thatë janë një shqetësim i zakonshëm dhe përbëjnë 40% të vizitave te dermatologët.

Cilat janë faktorët e riskut për të patur lëkurë të thatë?

1.Mosha
Të rriturit dhe të moshuarit kanë më shumë të ngjarë të kenë lëkurë të thatë. Teksa vitet kalojnë, poret natyrisht prodhojnë më pak sebum, duke rritur rrezikun për lëkurë të thatë.

2.Histori mjekësore
Ka më shumë të ngjarë të keni ekzemë ose dermatit alergjik të kontaktit, nëse keni familjarë të prekur nga kjo gjendje e lëkurës.

3.Stina
Lëkura e thatë është më e zakonshme gjatë muajve të vjeshtës dhe dimrit, kur nivelet e lagështisë janë relativisht të ulëta. Në verë, nivelet më të larta të lagështisë ndihmojnë për të ndaluar lëkurën tuaj të thahet.

4.Higjena e lëkurës
Pastrimi i lëkurës me produkte të ashpra dhe përtharëse si dhe pastrimi me ujë shumë të nxehtë rrit rrezikun për lëkurë të thatë.

5. Medikamentet që përdoren në përditshmëri
Disa medikamente, si diuretikët ose retinoidet topike dhe sistemike, mund të shkaktojnë përkohësisht lëkurë të thatë, por në përgjithësi, ky fenomen zgjidhet me ndërprerjen e trajtimit.
6.Ndryshimet metabolike
Tek të moshuarit, ndryshimet metabolike, tendenca për të ulur marrjen e lëngjeve, procesi fiziologjik i plakjes së lëkurës (keratinocitet lëvizin ngadalë nga shtresa bazale e epidermës në sipërfaqe dhe gjëndrat e sebumit janë më pak aktive), sjellin tharje të theksuar të lëkurës dhe humbje të elasticitetit. Pabarazitë e hormoneve që ndodhin në menopauzë, hipotiroidizëm dhe hipertiroidizëm gjithashtu mund të shkaktojnë thatësi të rëndë të lëkurës.

Cilat janë dhe si të identifikoni shkallët e ndryshme të lëkurës së thatë

Lëkura e thatë varion nga: lëkurë që është pak më e thatë se ajo normale, në lëkurë shumë të thatë deri në lëkurë tepër të thatë.
Ja si t’i dalloni:

Lëkura e thatë
Lëkura mund të ndjehet e tërhequr, e lehtë për t’u dëmtuar, e ashpër dhe të duket pa jetë. Elasticiteti i lëkurës është gjithashtu i ulët.
Lëkura shumë e thatë
Nëse thatësia nuk trajtohet, ajo mund të përkeqësohet duke e bërë lëkurën më të ashpër, me pjesë lëkure gati për t’u shkëputur, me humbje të theksuar elasticiteti dhe ndjesi të vazhdueshme diskomforti.
Ajo është gjithashtu më e ndjeshme ndaj acarimit, skuqjes dhe rrezikut të infeksionit.
Lëkurë jashtëzakonisht e thatë
Disa zona të trupit, veçanërisht duart, këmbët, bërrylat dhe gjunjët – janë të prirur për vrazhdësi, plasaritje, çarje si dhe kruarje të shpeshta.
Termi mjekësor për lëkurë jashtëzakonisht të thatë është Dermatiti. Me dermatit, lëkura juaj zakonisht duket e thatë, e fryrë dhe e kuqe. Në varësi të llojit të dermatitit që keni, pamja dhe trajtimi i tij ndryshojnë. Dermatiti nuk është ngjitës.
Disa lloje të dermatitit janë më të zakonshëm tek fëmijët, dhe të tjerët janë më të zakonshëm tek të rriturit. Mund të gjeni lehtësim nga dermatiti me medikamente dhe kremra topikë.

Ekzistojnë disa lloje të ndryshme të dermatiteve ku më të zakonshmit janë:

Dermatiti atopik
Kjo gjendje e lëkurës zakonisht trashëgohet dhe zhvillohet gjatë foshnjërisë. Personat me dermatit atopik ka të ngjarë të ketë shtresë të ashpër të lëkurës dhe ndjesi të kruari.

Dermatiti i kontaktit
Dermatiti i kontaktit ndodh kur një substancë prek lëkurën tuaj dhe shkakton një reaksion alergjik ose acarim. Këto reagime mund të zhvillohen më tej në skuqje që ju japin ndjesinë e djegies, kruarjes ose në disa raste dhe krijimin e flluskave.
Dermatiti dishidrotik
Në këtë lloj dermatiti, lëkura nuk mund të mbrohet. Kjo rezulton në lëkurë shumë të thatë, e shoqëruar shpesh nga flluska të vogla të mbushura. Ndodh kryesisht në këmbë dhe duar.
Dermatiti seborrheik
I njohur shpesh dhe si si koret e qumështit tek bebet, ky lloj dermatiti është më i zakonshëm në lëkurën e kokës, megjithëse mund të ndodhë edhe në fytyrë dhe gjoks. Shpesh shkakton lëkurë shumë të thatë me luspa, të skuqur dhe zbokth. Dermatiti seborrheik ka të ngjarë të shkaktohet nga kërpudhat në gjëndrat e vajit. Ajo ka tendencë të përkeqësohet në pranverë dhe dimër.

Disa lloje të tjera të dermatitit përfshijnë:
Neurodermatiti
Ky lloj përfshin acarim të vazhdueshëm të lëkurës, shpesh i shkaktuar nga stresi.
Dermatiti numerik
Dermatiti numerik përfshin plagë ovale në lëkurë, që ndodhin shpesh pas një dëmtimi të lëkurës.
Dermatiti i stazës
Ky lloj përfshin ndryshime të lëkurës për shkak të qarkullimit të dobët të gjakut.
Dermatiti neglecta
Dermatitits neglecta i referohet një gjendjeje të lëkurës, që vjen nga mos praktikimi i zakoneve të mira higjienike.

Si mund të parandalohet lëkura e thatë?

• Zgjidhni dushe të shkurtra në vend të larjeve të gjata, pasi dushi me ujë të nxehtë rrit humbjen e vajrave natyrorë nga lëkura dhe përkeqëson thatësinë e saj. Dushi duhet të jetë me ujë të ngrohtë ose të vakët, jo të nxehtë.
• Aplikoni një hidratues pas larjes së trupit ose duarve. Aplikoni kremra ose pomada hidratuese apo zbutëse disa herë në ditë. Ato janë thelbësore në trajtimin e lëkurës së thatë, sepse rikrijojnë filmin hidrolipidik të lëkurës që mban ujin në të.
• Zgjidhni një hidratues pa bazë alkooli.
• Përdorni një pastrues të butë të lëkurës, jo sapun. Sapunët e ashpër largojnë vajrat nga sipërfaqja e lëkurës duke krijuar tharje.
• Shmangni sapunët antibakterialë.
• Vendosni një lagështues ambjenti në shtëpinë tuaj, për të mbajtur ajrin e lagësht gjatë dimrit dhe në mot të thatë.
• Shmangni fërkimin ose kruarjen e lëkurës.
• Vishni doreza, kapele dhe shall në dimër.
• Shmangni dehidratimin e shkaktuar nga pirja e alkoolit dhe duke lënë pas dore zëvendësimin e lëngjeve të humbura nga djersitja.
• Shmangni rrobat me material që acarojnë lëkurën, sepse kjo e fundit mund të marrë më shumë kruarje. Lëkura e thatë është veçanërisht e ndjeshme ndaj irrituesve të kontaktit dhe mund të përkeqësojë kruarjen dhe skuqjen.
• Mos e aplikoni ashpërsisht scrub në lëkurën tuaj.
• Përdorni steroidet topikë për të ndihmuar në kruajtje.
• Përdorni pastrues të rrobave pa aromë dhe shmangni zbutësit e rrobave.

Si mund t’i trajtojmë këto gjendje të lëkurës?

Qëllimi i terapisë është të reduktojë deri në eleminim thatësinë, çarjet dhe tharjet e lëkurës.
Hidratimi i shtresës së jashtme të lëkurës është më i rëndësishëm.
Terapia përfshin:

• Produkte topikale pa ose me përmbajtje steroide si hidrokortizoni për të lehtësuar kruajtjen dhe inflamacionin, ndërsa kremrat ose locionet për lëkurë të thatë si dhe banjot me tërshërë, për të lehtësuar kruajtjen.
• Zbutësit janë kremra që mund të aplikohen në zonën e prekur, për të parandaluar avullimin e ujit nga sipërfaqja e lëkurës. Ata gjithashtu lëmojnë skajet me luspa që mund të rrudhen dhe shkaktojnë kruajtje të fortë. Të tillë zbutës duhet të aplikohen pas larjes dhe shpesh gjatë gjithë ditës.
• Përdorimi i medikamente për të ulur alergjitë dhe kruajtjen, si për shembull një antihistaminik.
• Fototerapia, ose ekspozimi i zonave të prekura në sasi të kontrolluara të dritës.
• Antibiotikët ose medikamentet antifungale zakonisht jepen vetëm nëse një infeksion është zhvilluar, i cili mund të ndodhë kur lëkura është çarë për shkak të kruarjeve intensive.